Đất cát là một loại đất có thành phần chủ yếu là cát chiếm từ 35% đến 85% khối lượng đất. Cát là những hạt sỏi sạn có kích thước từ 0,05 mm đến 2 mm, được hình thành do sự phân hủy hoặc phân mảnh của các loại đá như đá granite, đá vôi và thạch anh. Đất cát có nhiều tính chất và ưu điểm cho hoạt động canh tác nông nghiệp, nhưng cũng cần được cải thiện độ phì nhiêu và bổ sung chất dinh dưỡng để đạt năng suất cao. Trong bài viết này, chúng ta sẽ tìm hiểu về đất cát và các loại cây trồng phù hợp với đất cát.
Tính chất và ưu điểm của đất cát
- Đất cát là loại đất nhẹ, ấm, khô và chứa ít chất dinh dưỡng. Điều này là do tỷ lệ cát cao và ít sét trong đất cát. Loại đất này có khả năng thoát nước nhanh, dễ đào xới và nóng lên nhanh hơn vào mùa xuân so với đất sét. Tuy nhiên, đất cát có xu hướng khô hạn vào mùa hè và dễ bị rửa trôi do mưa.
- Cấu trúc của đất cát rất rời rạc và có các lỗ rỗng lớn. Điều này cho phép rễ cây di chuyển dễ dàng trong đất, giúp cây phát triển rễ sâu và khỏe mạnh hơn. Đồng thời, các lỗ rỗng cũng tạo điều kiện cho không khí lưu thông tốt, giúp cây trồng hấp thụ oxy và nitơ dễ dàng.
- Độ pH của đất cát có thể thay đổi dễ dàng. Thường dao động từ 7,00 đến 8,00, là loại trung tính hoặc hơi kiềm. Độ pH tối ưu cho nhiều loại rau và hoa là từ 6 đến 6,5. Để điều chỉnh độ pH của đất cát, chúng ta có thể sử dụng các chất kiềm hoặc axit.
- Đất cát có nhiều ưu điểm trong canh tác nông nghiệp. Cấu trúc rời rạc của đất cát làm cho nó dễ đào xới và trồng trọt sớm hơn vào mùa xuân so với các loại đất khác. Đất cát không bị ảnh hưởng nhiều bởi sương lạnh như đất sét. Với việc bổ sung thêm chất hữu cơ, đất cát rất thích hợp cho việc trồng một số loại rau và hoa, đặc biệt là khoai tây, khoai lang, cà rốt và các loại cây ăn củ khác.
Cách cải thiện độ phì nhiêu cho đất cát.
Độ phì nhiêu là khả năng của đất giữ lại các chất dinh dưỡng và ẩm cho cây trồng. Độ phì nhiêu của đất cát thường thấp do tỷ lệ sét và chất hữu cơ ít. Vì vậy, để tăng độ phì nhiêu của đất cát, chúng ta cần bổ sung các chất hữu cơ cho đất. Các chất hữu cơ là các vật liệu có nguồn gốc từ các sinh vật sống hay chết, như xác thực vật, vụn gỗ, rơm rạ hoặc cành lá cây, phân chuồng và chất thải xanh. Các chất hữu cơ có thể giúp tăng khả năng giữ ẩm, giữ chất dinh dưỡng, tạo kết dính và cải thiện tính sinh học của đất.
Có nhiều cách để bổ sung chất hữu cơ cho đất cát, như sau:
- Sử dụng phân hữu cơ hoại mục: Phân hữu cơ hoại mục là loại phân được làm từ các nguyên liệu hữu cơ như xác thực vật, phân gia súc, rác thải sinh hoạt... đã được ủ mục trong một thời gian nhất định. Phân hữu cơ hoại mục có hàm lượng nitơ cao và ít khả năng kết dính khoáng chất hoặc chứa các vật liệu độc hại cho cây trồng. Phân hữu cơ hoại mục có thể được bón trực tiếp vào đất hoặc trộn với đất trước khi trồng cây.
- Sử dụng mùn cưa: Mùn cưa là loại vật liệu hữu cơ được làm từ các mảnh gỗ nhỏ sau khi xẻ gỗ. Mùn cưa có khả năng giữ ẩm và giảm sự bay hơi của nước trong đất. Tuy nhiên, mùn cưa có hàm lượng nitơ thấp và có khả năng kết dính khoáng chất trong đất. Vì vậy, khi sử dụng mùn cưa, chúng ta cần bổ sung nitơ cho đất bằng các nguồn khác như phân chuồng hay phân bón hóa học.
- Sử dụng rơm rạ: Rơm rạ là loại vật liệu hữu cơ được làm từ các phần thân và lá của các loại cây trồng như lúa, ngô, lúa mạch... Rơm rạ có khả năng giữ ẩm và che phủ bề mặt đất, giảm sự xói mòn do gió và mưa. Rơm rạ có hàm lượng nitơ thấp và có khả năng kết dính khoáng chất trong đất. Vì vậy, khi sử dụng rơm rạ, chúng ta cũng cần bổ sung nitơ cho đất bằng các nguồn khác như phân chuồng hay phân bón hóa học.
Các loại cây trồng phù hợp với đất cát.
Để đạt năng suất cao trong hoạt động trồng trọt trên đất cát, bạn phải biết những loại cây hoặc hoa màu phù hợp với đất cát. Dưới đây là danh sách những loại cây phù hợp canh tác trên loại đất này.
- Các loại cây rau phát triển mạnh trên đất cát là cà rốt, củ cải, củ dền, cải xoăn, rau muống, rau má, rau ngót, rau dền, rau cần tây, rau diếp cá và rau mùi tây. Các loại rau này thích hợp với đất cát vì chúng có rễ sâu và khỏe, có khả năng chịu được nhiệt độ cao và khô hạn, và có nhu cầu chất dinh dưỡng thấp.
- Các loại cây ăn củ phát triển tốt trên đất cát là khoai tây, khoai lang, khoai mì, sắn và gừng. Các loại cây này thích hợp với đất cát vì chúng có rễ bề mặt và dễ thu hoạch, có khả năng chịu được sự biến động của nước và pH trong đất, và có nhu cầu chất dinh dưỡng trung bình.
- Các loại cây ăn quả phát triển khá trên đất cát là dưa hấu, dưa leo, dưa chuột, bí ngô, bí đỏ và bầu. Các loại cây này thích hợp với đất cát vì chúng có rễ mạnh và lan rộng, có khả năng chịu được nhiệt độ cao và khô hạn, và có nhu cầu chất dinh dưỡng cao.
- Các loại cây ăn lá phát triển được trên đất cát là bắp, lúa mì, lúa mạch và lúa ý. Các loại cây này thích hợp với đất cát vì chúng có rễ sâu và khỏe, có khả năng chịu được sự biến động của nước và pH trong đất, và có nhu cầu chất dinh dưỡng cao.
- Các loại hoa phát triển đẹp trên đất cát là hoa hồng, hoa hướng dương, hoa tulip, hoa lyly, hoa lan và hoa sen. Các loại hoa này thích hợp với đất cát vì chúng có rễ mạnh và lan rộng, có khả năng chịu được nhiệt độ cao và khô hạn, và có nhu cầu chất dinh dưỡng trung bình.
